Εθνική αφήγηση και μετανάστες



Το έθνος είναι μία κοινότητα που νομιμοποιείται στη βάση μίας αυταπάτης για την καταγωγή της και ενός κοινού μίσους για τους γείτονές της. Ωστόσο σε περιόδους κρίσης που συνοδεύονται από μακρά διαστήματα ειρήνης με τα γειτονικά κράτη, σαν αυτή που βιώνουμε σήμερα, η κυρίαρχη αφήγηση της εθνικής ενότητας που αρθρώνει την κοινωνία σε ένα ενιαίο σύνολο ανθρώπων, όπου αυτά που τους ενώνουν, σε αντίθεση με αυτά που τους χωρίζουν, είναι αιώνια και αδιαπραγμάτευτα, τείνει να χαλαρώσει. Έτσι έρχονται στην επιφάνεια οι καταστατικές αντιθέσεις που διαπερνούν την κοινωνία, τα ανταγωνιστικά, υλικά, συμφέροντα που μέχρι τώρα επιλύονταν, εύκολα ή δύσκολα, πάνω στο έδαφος των μεγάλων «εθνικών» στόχων και οραμάτων. Ερωτήσεις του τύπου: ποιοι ευθύνονται για την κρίση, γιατί να πληρώσουν αυτοί που δεν είχαν καμία συμμετοχή στις οικονομικές αποφάσεις και πολύ περισσότερο, δυναμικές ενέργειες μερίδων του πληθυσμού που αρνούνται να υπομείνουν μοιρολατρικά τη θέση που τους επιβάλει το κυρίαρχο σύστημα εξουσίας και εκμετάλλευσης, όπως της νεολαίας το Δεκέμβρη του 2008, κινδυνεύουν να αποσταθεροποιήσουν τη συνοχή του ίδιου του συστήματος οδηγώντας πολλούς από τους «από κάτω» να αντιληφθούν πως ο πραγματικός εχθρός βρίσκεται εντός των τειχών και όχι κάπου μακριά.

Όμως εδώ τελειώνουν τα καλά νέα, αφού όπως θα περίμενε κανείς, οι αστοί και το κράτος τους αντεπιτίθενται και καθώς παρατηρούσε ο Νίτσε, ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίσεις έναν εχθρό, είναι με έναν άλλο εχθρό. Ο νέος λοιπόν εχθρός που θα ξανά-συσπειρώσει το έθνος σπρώχνοντας στο περιθώριο τους ανταγωνισμούς που το διαπερνούν, σχηματοποιείται τελευταία στο πρόσωπο των μεταναστών. Παρατηρούμε έντρομοι, να δημιουργούνται και στη χώρα μας γκέτο χιλιάδων μεταναστών σε φτωχές και ήδη υποβαθμισμένες συνοικίες, στις μεγάλες πόλεις. Ανθρώπων χωρίς δικαιώματα και προοπτικές, στα πρόσωπα των οποίων φιλοτεχνείται ο «μικρός άλλος» που ευθύνεται για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γηγενείς (εγκληματικότητα, ανεργία, υποβάθμιση της ποιότητας ζωής κ.λπ.). Η συστηματική πολιτική του κράτους να συγκεντρώνει όλο και περισσότερους μετανάστες στα εν λόγω γκέτο σε συνδυασμό με την πάγια προπαγάνδα των μήντια και πολιτικών από όλο σχεδόν το πολιτικό φάσμα, που εμφανίζουν τους τελευταίους σαν σύγχρονους βάρβαρους που εγκληματούν, βρομίζουν, προσβάλλουν τον πολιτισμό του περιούσιου (χωρίς περιουσία) λαού, έχουν οδηγήσει σε φαινόμενα διάχυτου πλέον κοινωνικού ρατσισμού, που πολλές φορές παίρνει και μαχητικά χαρακτηριστικά με άπειρες επιθέσεις ακόμα και δολοφονικές, εναντίων προσφύγων. Τώρα λοιπόν που η στρατηγική φέρνει αποτελέσματα, το κράτος μπορεί να εμφανιστεί σαν από μηχανής θεός που αφουγκράζεται τα αιτήματα «της κοινωνίας των πολιτών» και επεμβαίνει για να δώσει λύσεις. Ήδη ετοιμάζονται μία σειρά στρατόπεδα συγκέντρωσης όπου θα μεταφερθούν οι «παράνομοι», ενώ χιλιάδες νέοι μπάτσοι εκπαιδεύονται για να εκμεταλλευτούν το νέο νομικό πλαίσιο που θα τους «λύνει τα χέρια» για να μπορούν να προστατεύσουν τους νομοταγείς πολίτες. Έτσι οι άνθρωποι με τα μεγαλύτερα προβλήματα, θύματα της πολλαπλής εκμετάλλευσης που η Δύση ασκεί στις χώρες τους, κινδυνεύουν να μετατραπούν στο πιο αποτελεσματικό εργαλείο επανασταθεροποίησης της καπιταλιστικής κυριαρχίας στην ίδια τη Δύση. Άτιμη κοινωνία… που έλεγε και η subaltern υπηρέτρια σε μία παλιά ελληνική ταινία.

Και πως πρέπει να αντιμετωπιστεί η νέα αυτή απειλή από τα πάσης φύσεως ανταγωνιστικά κινήματα; Ένας τρόπος είναι ο ανθρωπιστικός. Να υπενθυμίσουμε σε όλους πως οι μετανάστες είναι άνθρωποι και ως εκ τούτου έχουν δικαιώματα. Η στρατηγική αυτή βασίζεται σε μία καταστατική αυταπάτη της νεoτερικότητας: πως τα πολιτικά και ατομικά δικαιώματα απορρέουν από τα ανθρώπινα δικαιώματα, δηλαδή από τη φύση. Όμως όπως εντοπίζει η Χάνα Άρεντ, το αντίθετο συμβαίνει, τα ανθρώπινα δικαιώματα πηγάζουν από τα πολιτικά τα οποία βέβαια τα εξασφαλίζουν τα κυρίαρχα κράτη. Η αποστέρηση των δεύτερων εξαφανίζει και τα πρώτα, μετατρέποντας τον μετανάστη σε σύγχρονο homo sacer, εκείνον που ο νόμος αποφασίζει πως είναι εκτός νόμου, καθιστώντας τη ζωή του ασήμαντη και ως εκ τούτου επισφαλή. Η μόνη αποτελεσματική απάντηση είναι η αμφισβήτηση του δικαιώματος του αστικού κράτους να νομιμοποιεί ή όχι τα ανθρώπινα σώματα μετατρέποντάς τα σε πολίτες ή απόβλητους, δηλαδή η άρνηση του ίδιου του κράτους. Ενενήντα έξι χρόνια πριν, τον Αύγουστο του 1914 η τιμή της Αριστεράς κρίθηκε στο γερμανικό κοινοβούλιο όταν οι βουλευτές της σοσιαλδημοκρατίας ψήφισαν τις πολεμικές πιστώσεις που σήμαναν την έναρξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Σήμερα κρίνεται στους δρόμους της Ομόνοιας και του Αγίου Παντελεήμονα, όπου οι μετανάστες αντιμετωπίζουν καθημερινά «αγανακτισμένους» πολίτες και φασίστες. Ένα ερώτημα μένει να απαντηθεί: which side are you on boys?

Δημήτρης Τσ.

Category: Εσωτερικά