H Αλγερινή Επανάσταση (1954-1962). Συνέντευξη με τον Δημήτρη Λιβιεράτο



Ο Δημήτρης Λιβιεράτος δεν είναι μόνο ένας ιστορικός του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, αλλά και ένας διεθνιστής-αγωνιστής στις γραμμές του εργατικού κινήματος. Με αυτή την ιδιότητα και όχι με την ιδιότητα του ιστορικού, πήρε ενεργό μέρος στην Αλγερινή επανάσταση από το 1959 ως το 1962. Στον Πρόλογο που έγραψε ο Θ. Ζέης για το βιβλίο στο οποίο ο Λιβιεράτος κατέγραψε την προσωπική του μαρτυρία από την συμμετοχή του στην Αλγερινή επανάσταση, περιγράφονται οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιήθηκε αυτό το εγχείρημα: «Το 1958, στην Ελλάδα, ο Δημήτρης Λιβιεράτος δραστηριοποιείται πολιτικά στο πλαίσιο του Σοσιαλιστικού Συνδέσμου. Ο Σοσιαλιστικός Σύνδεσμος, όπως και η Σοσιαλιστική Νεολαία, αποτελούσαν μικρές νόμιμες εκφράσεις της αριστεράς αλλά με ευρύτερη απήχηση. Η κυριαρχία της ΕΔΑ είναι αδιαμφισβήτητη. Το Τροτσκιστικό Διεθνιστικό Κόμμα είναι μια μικρή οργάνωση διακοσίων περίπου ατόμων, με ευρύτερο κύκλο συμπαθούντων, η οποία εκδίδει το Μαρξιστικό Δελτίο και την εφημερίδα Εργατική Πάλη. Το 1959, σε μια περίοδο ύφεσης της δράσης του Σοσιαλιστικού Συνδέσμου, η ηγεσία της Τέταρτης Διεθνούς, με την οποία συνδεόταν πολιτικά ο Δημήτρης Λιβιεράτος, τον καλεί στο εξωτερικό για να βοηθήσει στις προσπάθειες για την αυτοδύναμη οργάνωση των συντρόφων από τις αποικίες. Ήταν η αποφασιστική στιγμή κατά την οποία τέθηκε επί τάπητος το ζήτημα της Αλγερινής Επανάστασης. Έπρεπε να αποφασιστεί η στάση που θα κρατούσε η Τέταρτη Διεθνής σε εκείνη την κρίσιμη καμπή του απελευθερωτικού αγώνα των Αλγερινών, που είχαν εξεγερθεί από τον Νοέμβριο του 1954.

Ήδη από το τρίτο συνέδριο της Τέταρτης Διεθνούς είχε σχηματιστεί μια πλειοψηφία από αντιπροσώπους των αποικιοκρατούμενων χωρών. Ο Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο), που ήταν τότε γραμματέας της Διεθνούς, είχε την άποψη ότι αυτό το γεγονός έκρυβε από μόνο του μια νέα δυναμική και υποδείκνυε την πολιτική γραμμή που έπρεπε να ακολουθηθεί. Οι θέσεις του γρήγορα επικράτησαν. Η Τέταρτη Διεθνής υποστήριξε πολιτικά και πρακτικά πολλές επαναστάσεις κατά της αποικιοκρατίας (των Μάου-Μάου, της Βολιβίας και του Μαρόκου), αλλά στην περίπτωση της Αλγερινής Επανάστασης κράτησε την πιο αποφασιστική στάση: έμπρακτη υποστήριξη «μέχρι την τελευταία συνέπεια».

Σύντομα το ζήτημα τέθηκε και πρακτικά. Οι γαλλικές μυστικές υπηρεσίες εξάρθρωσαν τα διεθνή δίκτυα από τα οποία προμηθευόταν όπλα ο αλγερινός απελευθερωτικός στρατός (ΑLΝ). Ο Μιχάλης Ράπτης ήταν της άποψης ότι ο στρατός μπορούσε να κατασκευάσει όπλα με δικά του μέσα. Η ηγεσία του FLN συμφώνησε κάποια στιγμή και το σχέδιο άρχισε να υλοποιείται. Με τη βοήθεια του μηχανισμού της Τέταρτης Διεθνούς, οργανώθηκε σε όλη την Ευρώπη ένα δίκτυο προμήθειας υλικών. Παράλληλα έγινε προσπάθεια να μεταβούν στο Μαρόκο ειδικοί τεχνικοί. Εκεί, με την ανοχή του επίσημου κράτους, θα κατασκευάζονταν τα εργοστάσια παραγωγής πολεμικού υλικού. Τη ριψοκίνδυνη αυτή επιχείρηση ανέλαβε να συντονίσει και να φέρει σε πέρας ο Δημήτρης Λιβιεράτος για λογαριασμό της Γραμματείας της Τέταρτης Διεθνούς: Κατάφερε να οργανώσει με ασφάλεια τη μετάβαση στο Μαρόκο τριάντα περίπου συντρόφων από όλο τον κόσμο, κάτω από τη μύτη των μυστικών υπηρεσιών του Ντε Γκολ και των συνεργαζόμενων χωρών. Στη συνέχεια επέβλεψε κάθε φάση υλοποίησης του σχεδίου και ήταν ο πρόεδρος της επιτροπής παράδοσης στον απελευθερωτικό στρατό της πρώτης παρτίδας των οπλοπολυβόλων που παρήγαγε το εργοστάσιο.

Μια πολυπολιτισμική ομάδα τετρακοσίων περίπου ατόμων (συνολικά) – Αλγερινοί, Ευρωπαίοι, Λατινοαμερικάνοι, διωγμένοι από τα καθεστώτα των χωρών καταγωγής τους – κατόρθωσαν, δουλεύοντας σκληρά για μήνες σε συνθήκες μυστικότητας και ρίσκου, να συνταιριάξουν τις διαφορετικές κουλτούρες τους σε αυτή την απίστευτη εμπειρία της παραγωγής του «θρυλικού ΡΜ», του οπλοπολυβόλου της Αλγερινής Επανάστασης» (Ζέης Θοδωρής, «Προλεγόμενα» στο βιβλίο του Δημήτρη Λιβιεράτου, Το αόρατο εργοστάσιο της Επανάστασης (1959-1962). Οι διεθνιστές της Δυτικής Επιμελητείας στην Αλγερία, Μαύρη Λίστα 2001).

Όμως εκτός από αυτό το βιβλίο ο Λιβιεράτος έγραψε, αμέσως μετά την νίκη της Αλγερινής Επανάστασης και μία ιστορία, την μοναδική ιστορία της Αλγερινής Επανάστασης που κυκλοφορεί στα ελληνικά (Δημήτρης Λιβιεράτος, Η αλγερινή επανάσταση, Δίφρος 1965. 4η έκδοση, Κουκίδα 2006).

Η συνέντευξη που θα παρακολουθήσετε παραχωρήθηκε από τον Δημήτρη Λιβιεράτο τον Μάρτιο του 2011, δηλαδή τους πρώτους μήνες των σύγχρονων αραβικών εξεγέρσεων που έχουν συνταράξει όλο τον κόσμο και η δυναμική τους έχει εμπνεύσει το κίνημα των πλατειών στην Ισπανία και την Ελλάδα. Ένας από τους βασικούς στόχους αυτής της συνέντευξης-ντοκιμαντέρ, είναι να ψηλαφίσουμε τις ιστορικές ρίζες των σύγχρονων αραβικών εξεγέρσεων, για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την δυναμική τους. Γιατί ενάντια σε κάθε χοντροκομμένη “ανάλυση” των αραβικών κοινωνιών ως καθυστερημένων, θρησκόληπτων, μισαλλόδοξων, σεξιστικών κτλ (όλες τις ρατσιστικές καρικατούρες με τις οποίες τα ΜΜΕ και οι οργανικοί διανοούμενοι της Δύσης ερμηνεύουν την ιστορία των αραβικών κοινωνιών), η Αλγερινή Επανάσταση ανέδειξε όλη την δυναμική ενός εξαιρετικά σύγχρονου εγχειρήματος κοινωνικού μετασχηματισμού και κοινωνικής χειραφέτησης. Από αυτή την άποψη, η συνέντευξη αυτή αφιερώνεται αναγκαστικά στην επαναστατημένη εργατική τάξη και στην επαναστατημένη νεολαία της Τυνησίας, της Αιγύπτου, της Λιβύης, της Υεμένης, της Συρίας, του Μπαχρέιν, όλων των αραβικών μαζών που εξεγέρθηκαν χθες και αυτών που θα ακολουθήσουν αύριο. Αφιερώνεται σε όλους αυτούς και όλες αυτές που απέδειξαν ότι σήμερα οι εξεγέρσεις και οι επαναστάσεις γίνονται, δεν είναι ουτοπία.

Category: Συνεντεύξεις